مختصات: 
شرقی″۵۸ ′۳۶ °۳۹ شمالی″۰۲ ′۲۸ °۲۴ / °۳۹٫۶۱۶شرقی °۲۴٫۴۶۷۲شمالی / ۳۹٫۶۱۶;۲۴٫۴۶۷۲ (نقشه)
علی بن حسین (۱۵ جمادی‌الاول سال ۳۶ هجری[۱] (صحیح‌ترین قول) و یا سال ۳۸ هجری [۲][۳][۴] - ۱۲[۵] یا ۱۸[۶] یا ۲۵[۷] محرم سال ۹۵ هجری) ملقب به سجاد و زین‌العابدین چهارمین امام شیعیان است. مادرش، به اعتقاد بسیاری از شیعیان و تعداد قابل توجهی از سنی‌ها، شهربانو دختر یزدگرد سوم ساسانی (پادشاه ایران) بود.[۸][۹][۱۰] ولی به روایت ابن قتیبه و ابن سعد مادر وی کنیزی از اهالی سند دانسته شده‌است، نام این کنیز را غزاله یا سُلافه آورده‌اند.[۱۱]
کنیه و القاب
کنیهٔ علی بن حسین «ابومحمّد»[۱۲] و «ابوالحسن ثانی»[۱۳] است. القابشان نیز «زین العابدین»، «سجّاد»، «سید العابدین»، «زکی»، «امین» و «ذو الثّفنات» می‌باشد.[۱۴][۱۵]
پیش از امامت
او دو سال در دوران امامت علی، ۱۰ سال در دوران امامت حسن بن علی (امام دوم شیعیان) و یازده سال در دوران امامت پدرش حسین بن علی زیست.[۱۶]
خلفای معاصر
- یزید پسر معاویه (۶۱- ۶۴ ق)
- عبدالله پسر زبیر (۶۱ - ۷۳)
- معاویه پسر یزید (چند ماه از سال ۶۴)
- مروان پسر حکم (نه ماه از سال ۶۵)
- عبد الملک پسر مروان (۶۵- ۸۶)
- ولید پسر عبدالملک (۸۶- ۹۶) [۱۷]
دوران امامت
با کشته شدن حسین بن علی و با قیام مختار اکثریت شیعیان روی به مختار گردانیدند و مختار نیز قیام خود را به نیابت محمد حنفیه فرزند دیگر علی عنوان می کرد. به گفته مادلانگ در دانشنامه اسلامی در این زمان به مدت یک نسل رهبری شیعیان در خارج از دایره فرزندان فاطمه بود. علی بن حسین نیز از فعالیت های شیعه دوری گزیده بود و پیروان چشمگیری بسوی خود جذب نکرده بود.[۱۸] از ۵۷ سال زندگی خویش، به مدت ۳۴ سال امام شیعیان بود.[۱۹].[۲۰]
به گفته منابع شیعی مهم‌ترین برنامه‌های علی بن حسین در این دوره بر محورهای زیر استوار بود:
-
- نشر مبانی اعتقادی و فرهنگی شیعه
- تربیت نیروهای صالح و کارآمد برای تشیع
- افشای چهره امویان
- مبارزه با افکار و اندیشه‌های منحرف
- زنده نگه داشتن یاد و خاطره عاشورا و رساندن پیام آن به مسلمانان[۲۱]
- اگر چه در زمان امامت علی بن حسین مردم بیشتر پیرو ارزشهای خلافت بودند و شرایط مناسبی برای ایشان فراهم نبود؛ با این حال علی بن حسین با تکیه بر احادیث نبوی سیره فقه شیعه را پی ریزی کرد و شرایط را برای بیان جزئیات برای محمد باقر و جعفر صادق فراهم آورد.[۲۲]
او آموزه‌ها و رهنمودهای خویش را در غالب دعا بیان می‌کرد که به «صحیفه سجادیه» معروف است. نویسندگان شیعه «صحیفه سجادیه» را بعد از قرآن و نهج البلاغه غنی‌ترین گنجینه معارف به شمار می آورند؛ به طوری که آن را «همتای قرآن»، «انجیل اهل بیت» و «زبور آل محمد» نامیده‌اند.[۲۳][۲۴] نمونه دیگر دعایی است که به یکی از نزدیکترین یاران خود «ابوحمزه ثمالی» آموخت و در سحرهای ماه رمضان خوانده می‌شود.[۲۵]
فرزندان
شیخ مفید اولاد علی بن الحسین را پانزده نفر دانسته:
- محمد باقر که مادرش امّ عبدالله دختر حسن مجتبی بوده.
- عبداالله، دختر او فاطمه مادر اسماعیل پسر جعفر صادق بود.
- حسن
- حسین
- زید
- عمر
- حسین اصغر، نیای مرعشیان
- عبد الرحمن
- سلیمان
- علی (کوچک‌ترین فرزند)، نیای سادات تفرش
- خدیجه
- محمد اصغر
- فاطمه
- علیه
- امّ کلثوم[۲۶]
اصحاب
مشهورترین اصحاب و راویان سجاد عبارت‌اند از:
مرگ
در روایات شیعه آمده است که او با زهر ولید بن عبد الملک کشته شد.[۲۸] او در مدینه و در خانه خود درگذشت و در قبرستان بقیع کنار قبر امام حسن مجتبی مدفون است.[۲۹]
پانویس
- ↑ العدد القویه، علی بن یوسف حلّی، صفحه ۵۵
- ↑ کافی، شیخ کلینی، جلد ۱، صفحه ۴۶۶
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۸۳۱
- ↑ منتهی الآمال
- ↑ مناقب، ابن شهرآشوب، جلد ۴، صفحه ۱۹۸
- ↑ کشف الغمه، جلد۲، صفحه ۲۹۴
- ↑ مصباح المتهجّد، شیخ طوسی، ۷۲۹
- ↑ کشف الغمّه (فی المعرفة الائمه)، جلد ۲، صفحه ۲۹۴
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۸۳۱
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی، صفحه ۱۰۴
- ↑ Encyclopaedia Iranica
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۸۳۳
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی، صفحه ۱۰۴
- ↑ کافی، شیخ کلینی، جلد ۶، صفحه ۴۷۳
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۸۳۳
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی، صفحه ۱۰۴
- ↑ سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، صفحه ۲۳۵
- ↑ W. Madelung, S̲H̲īa, Encyclopedia of Islam
- ↑ مصنفات شیخ مفید، جلد ۱۱، صفحه ۱۳۷
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی، صفحه ۱۰۴
- ↑ تاریخ اسلام، جمعی از نویسندگان-زیر نظر دکتر صادق آیینه وند، صفحه ۱۸۶- ۱۸۷
- ↑ تاریخ اسلام، جمعی از نویسندگان-زیر نظر دکتر صادق آیینه وند، صفحه ۱۹۴
- ↑ تاریخ اسلام، جمعی از نویسندگان-زیر نظر دکتر صادق آیینه وند، صفحه ۱۹۲
- ↑ الذریعة، آغا بزرگ تهرانی، جلد ۱۵، صفحه ۱۸
- ↑ مفاتیح الجنان
- ↑ منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، جلد ۲، صفحه ۴۳
- ↑ رجال (رجال الطوسی)، شیخ طوسی، صفحه ۸۱ تا ۱۰۲
- ↑ جلاء العیون، علامه مجلسی، صفحه ۸۴۱-۸۴۲
- ↑ فرهنگ شیعه، محمد خطیبی، صفحه ۱۰۶
جستارهای وابسته
منابع
- جلاء العیون (تاریخ چهارده معصوم علیهم لسلام)، علامه مجلسی، تحقیق سید علی امامیان، انتشارت سرور، ۱۳۸۳، شابک: ۳- ۳- ۹۱۴۶۷- ۹۶۴
- منتهی الآمال، شیخ عباس قمی
- سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، مؤسسه امام صادق، ۱۳۸۱، شابک : ۸- ۱۰۶- ۳۵۷- ۹۶۴
- تاریخ اسلام، جمعی از نویسندگان - زیر نظر دکتر صادق آیینه وند، دفتر نشر معارف، ۱۳۸۲، شابک : ۹- ۳۳- ۷۰۳۰- ۹۶۴
- فرهنگ شیعه، نویسندگان: محمد خطیبی و دیگران، انتشارات زمزم هدایت، ۱۳۸۵، شابک: ۷- ۷۳- ۸۷۶۹- ۹۶۴
پیوند به بیرون
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
جیش الخراسان وبلاگ:
آمار مطالب
آمار بازدید
